Kościół ewangelicko-augsburski

Mikulczycka gmina ewangelicka powstała w 1920 roku. Początkowo nabożeństwa odbywały się w gmachu przedszkola przy Steigerstrasse (dzisiejsza ulica Sztygarów 2). Plany wybudowania świątyni luterańskiej powstały w 1930 roku, niestety z powodu braku środków finansowych nie zostały zrealizowane. Projekt został zrealizowany siedem lat później, kiedy w ciągu niespełna dwóch miesięcy, została wybudowana do dziś istniejąca budowla. Kościółek stanął na peryferiach ówczesnej miejscowości przy Beuthenerstrasse (dzisiejsza ul. Brygadzistów), niedaleko mikulczyckiej poczty. Projekt wykonał niejaki Kurt Nietzsch z miasta Niesky. Niewielką świątynię o wymiarach 17 metrów długości na 10 szerokości zbudowano z  drewna.

5 września 1937 roku miało miejsce oficjalne poświęcenie kościoła przez wrocławskiego biskupa Otto Zänkerra. W uroczystości brał udział również zabrzański proboszcz Hermann Tiessler, a to z tego względu, iż mikulczycka parafia była, jak i jest do dnia dzisiejszego filiałem parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Zabrzu. Po II wojnie światowej świątynię przejęli repatrianci z kresów wschodnich. Nabożeństwa katolickie odprawiano do 1952 roku, kiedy to kościół udało się odzyskać dla parafii ewangelickiej. W wieży kościelnej znajduje się bardzo ciekawy zabytek, mianowicie XVIII wieczny dzwon zrabowany we Francji podczas wojny francusko-pruskiej, następnie podarowany zabrzańskiej parafii przez samego cesarza Wilhelma I. Kościół wpisany jest do rejestru zabytków  i znajduje się na śląskim szlaku architektury drewnianej. 

___________________________________________

Ewangelicy w Zabrzu pod red. ks. dr Adriana Korczago
Nasze Zabrze Samorządowe, 2002
Przykościelna tablica
 

Dawny Ratusz

W początkach XX wieku, z powodu stale rosnącej liczby mieszkańców, tarnogórskie starostwo powiatowe zadecydowało o  powołaniu w Mikulczycach etatów urzędniczych. 1 października 1901 roku utworzono etatowy urząd naczelnika gminy, sekretarza, poborcy podatkowego oraz urzędnika stanu cywilnego. Naczelnikiem został Karl Cichy, dotychczasowy sekretarz Miechowic. Sekretarzem natomiast niejaki Mrazek, zastępując na tym stanowisku Paula Kraus'a. Uposażenie roczne obydwu panów wynosiło kolejno; 2100 marek dla naczelnika i 1500 dla sekretarza. Otrzymywali oni także 10 procentowy dodatek mieszkaniowy. Początkowo nowe władze urzędowały w tymczasowych biurach, mieszczących się w budynku stojącym nieopodal dominium.

Pierwszy mikulczycki ratusz wybudowano jesienią 1902 roku. Piętrowy budynek z wysokim parterem i poddaszem stanął przy Tarnowitzerstrasse. Większość pomieszczeń zaadoptowano na biura oraz mieszkanie naczelnika gminy. W piwnicy natomiast otwarto restaurację Ratskeller - Restaurant (Piwnica Ratuszowa), której dzierżawcą został Albert Böhmer. Budynek stoi do dziś przy Palcu Kroczka 1.

W 1910 roku ratusz okazał się zbyt mały. Wciąż wzrastająca liczba ludności doprowadziła do wzrostu urzędniczych obowiązków. W związku, z czym podjęto budowę nowego, większego gmachu. Budynek stanął kilkadziesiąt metrów dalej niż poprzedni, również przy Tarnowitzerstrasse. Projektantem został Michael Kiefer. Za prace budowlane odpowiadała mikulczycka firma Augusta Zemana. Budynek z cegły postawiono na planie prostokąta, w stylu elektycznym, z wieloma elementami secesyjnymi. Reprezentacyjność urzędu podkreśliła ośmioboczna wieżyczka, przykryta cebulastym hełmem oraz niezwykle ozdobne kamienne obramienia drzwi i okien. W przyziemiu urządzono kotłownię,  mieszkanie policjanta oraz cele dla aresztantów. Na parterze znajdowały się liczne biura. Piętro mieściło mieszkanie naczelnika i obszerną salę posiedzeń, natomiast poddasze skrywało archiwum wraz z pralnią. Pierwsze gminne posiedzenie w nowym gmachu odbyło się 3 marca 1911 roku. 

Mikulczyki ratusz z 1911 r. / Widoczny również samochód Zabrzańskij Komunikacji Samochodowej

Jak wynika z artykułów zamieszczonych w ówczesnej prasie, w latach 20 sutereny w ratuszu były często wynajmowane. W budynku prowadził działalność m.in fotograf, przez pewien okres funkcjonowało również kino. W latach II wojny światowej pomieszczenia znajdujące się w przyziemiu przebudowano na schrony przeciwlotnicze. Co ciekawe działanie wojenne szczęśliwie pominęły budynek. W 1945 roku gmach przejęły nowo powstałe polskie władze, na czele z Wincentym Gawlikiem. Wydarzenie to zasługujące na szczególną uwagę, ponieważ nowo uformowana władza w Mikulczycach, została pierwszą, polską, w pełni usankcjonowaną jednostką administracyjną na Ziemiach Odzyskanych. Magistrat urzędował w budynku do 1951 roku, kiedy to gminę Mikulczyce przyłączono do Zabrza. Z czasem ratusz przekształcono w porodówkę, w której przyszło na świat kilka pokoleń obecnie żyjących Mikulczan. Dziś w budynku znajduje się publiczna przychodnia lekarska. 

_______________________________________
Nasze Zabrze Samorządowe, 2001
www.sbc.org.pl
www.slaskie.pl