Mikulczyckie grodzisko odkryto w 1933 roku podczas terenowej penetracji. Wtedy też przeprowadzono pierwsze badania archeologiczne, w efekcie których odnaleziono nieliczne fragmenty naczyń. W wyniku wykopalisk ustalono prawdopodobną datę powstanie grodziska. Data ta oscylowała pomiędzy XIII a XV wiekiem. Kolejne badania archeologiczne miały miejsce w latach '70. Dzięki nim uściślono wiek powstania obiektu na XIII stulecie oraz odnaleziono liczne artefakty. Na szczególną uwagę zasługuje gliniany kafel piecowy, przyozdobiony herbem. Prawdopodobnie jest to herb rycerza - ówczesnego właściciela Mikulczyc - zamieszkującego grodzisko. Odnalezione resztki spalonej belki czy znaczna ilość węgli drzewnych, sugerują że w tym miejscu znajdowała się drewniana wieża obronna, która uległa zniszczeniu na skutek pożaru.
Stanowisko archeologiczne znajduje się nieopodal ulicy Lipowej, w bliskim sąsiedztwie późnobarokowego dworku, wchodzącego niegdyś w skład mikulczyckiego dominium. Wysokość stożka wynosi osiem metrów nad poziom przepływającego obok strumienia. Grodzisko zajmuje powierzchnię 160 metrów kwadratowych. Zbocza opadają w kierunku półkoliście biegnącej fosy (obecnie wysuszonej), która łączyła się z potokiem oraz nieistniejącym już stawem. Można przypuszczać, że nad fosą funkcjonował zwodzony most. W kierunku północno-wchodnim od stożka znajduje się wysunięty cypel ziemi, którędy w dawnych czasach najprawdopodobniej wiodła droga łącząca gródek z osadą.
Na szczycie stożka - z dużym prawdopodobieństwem - znajdowała się wieża mieszkalna, będąca siedzibą tutejszych rycerzy, których własnością były Mikulczyce na przestrzeni wieków średnich. Być może w tym miejscu zamieszkiwał wymieniony w dyplomie z 1306 roku, ówczesny właściciel dóbr mikulczyckich rycerz Dobiesław, należący do elity władzy dwóch kolejnych piastowskich książąt – bytomskich i kozielskich, Kazimierza i Władysława.
Tego typu budowle były dość często spotykane na ziemiach śląskich w okresie średniowiecza. Ich podstawę wyznaczano na planie kwadratu o boku przynajmniej 5 metrów - i jak to bywa z wieżami, posiadały po kilka kondygnacji. Najwyższe piętro skrywało stanowiska obronne, tuż pod nimi znajdowała się główna komnata, a poniżej na wysokości wejścia, mieściła się sień pełniąca funkcję reprezentacyjną.
Tego typu budowle były dość często spotykane na ziemiach śląskich w okresie średniowiecza. Ich podstawę wyznaczano na planie kwadratu o boku przynajmniej 5 metrów - i jak to bywa z wieżami, posiadały po kilka kondygnacji. Najwyższe piętro skrywało stanowiska obronne, tuż pod nimi znajdowała się główna komnata, a poniżej na wysokości wejścia, mieściła się sień pełniąca funkcję reprezentacyjną.
Stanowisko archeologiczne w Mikulczycach jest najstarszym zabytkiem na terenie miasta Zabrza.
____________________________________________________________
Mało znane warownie Górnego Śląska, Eugeniusz Tomczak
Z dawnych dziejów Mikulczyc, Rudolf Kostorz
www.straznicyczasu.pl
www.straznicyczasu.pl
www.rokitnica.pl
