Reichsautobahn

Boom autostradowy w Niemczech wiąże się bezpośrednio z dojściem do władzy Adolfa Hitlera. Budowa państwowych autostrad, stąd nazwa Reichsautobahn, od samego początku była nie tylko częścią nazistowskiego programu walki z bezrobociem, ale również elementem nazistowskiej ideologii i propagandy. Budowę autostrad symbolicznie rozpoczęto w drugiej połowie 1933 roku, choć na dobrą sprawę, właściwe prace ruszyły w 1934 roku. Prace prowadzone były jednocześnie na kilkudziesięciu odcinkach, równomiernie rozmieszczonych na obszarze Rzeszy. Autostrada biegnąca z Berlina do Bytomia została pierwotnie podzielona na dwa fragmenty; Reichsautobahn 9 - od Berlina do Wrocławia oraz Reichsautobahn 29 - od Wrocławia do Bytomia. Górnośląski odcinek RAB 29, począwszy od Szobiszowic (dzisiejsza dzielnica Gliwic) przez Zabrze, Mikulczyce, Biskupice do samego Bytomia, rozpoczęto budować 17 września 1934 roku. 

Prowizoryczna mapka z zaznaczonym górnośląskim odcinkiem Reichsautobahn 29

Silne uprzemysłowienie regionu, a zarazem ogromne szkody górnicze spowodowały zastosowanie przy budowie górnośląskiego odcinka autostrady niespotykanych gdzie indziej rozwiązań. Nawierzchnia większości odcinków wykonywana była z płyt betonowych, natomiast przy tutejszym fragmencie drogi na wysokości Mikulczyc i Zabrza, zdecydowano się zastosować nawierzchnię biutemiczną, bardziej odporną na potencjalne pęknięcia. Z kolei na wysokości Biskupic nawierzchnię autostrady stanowiła kostka brukowa, która znacznie elastyczniej miała reagować na ewentualne tąpnięcia terenu. Tutejsza eksploatacja górnicza powodowała w niektórych miejscach osiadanie gruntu nawet do 10 metrów. W celu łatwiejszego ominięcia zagrożonych obszarów zdecydowano się wykonać nietypowe, ciaśniejsze zakręty. Sama droga była jednocześnie węższa niż autostrady w głębi Rzeszy oraz pozbawiona pasa zieleni. Górnośląski odcinek Reichsautobahn wyróżniała również ilość wybudowanych obiektów inżynierskich. Z powodów silnego zurbanizowania wykonano na tym niedługim, zaledwie kilkunastokilometrowym odcinku, niespotykaną ilość mostów, wiaduktów oraz przepustów. Odcinek RAB 29 od Gliwic do Biskupic oddano do użytku 27 września 1936 roku, natomiast dalszy fragment do Bytomia ukończono w 1938 roku.   

RAB 29 na wysokości Mikulczyc, widok na Ludwigsglück / kopalnia Ludwik przy ul. Hagera

Niemiecka autostrada nie przebiegała bezpośrednio przez Mikulczyce, lecz wyznaczała jedynie południową granicę miejscowości na nieznacznym odcinku, a to za sprawą przyłączenia przed laty mikulczyckiego folwarku Nowy Dwór do gminy Zabrze. 1 października 1922 Zabrze otrzymało prawa miejskie, z tego tytułu miasto starało się o włączenie w swoje granice miejscowości z powiatu zabrskiego, które po zakończeniu Plebiscytu Górnośląskiego pozostały w granicach państwa niemieckiego. 5 stycznia 1927 roku uchwalona została "Ustawa o reorganizacji ustroju i zarządzie gmin i powiatów w Prowincji Górnośląskiej", na mocy której przyłączono do Zabrza m.in. Biskupice, Maciejów, Zaborze oraz część nieleżących nigdy w powiecie zabrskim Mikulczyc. Bezpośrednio z gminy Mikulczyce oderwano skrawek ziemi o powierzchni 8 ha oraz 500 hektarową część zlikwidowanego, mikulczyckiego obszaru dworskiego, zamieszkałą przez 178 osób. Tym samym, areał historycznie związanego z Mikulczycami folwarku Nowy Dwór, na którym w 1936 roku powstała niemiecka autostrada, począwszy od 1927 roku, stał się integralną częścią Zabrza.  

Reichsautobahn 29 na wysokości pól, należących do przejętego przez Zabrze folwarku Nowy Dwór

Dla zatrudnionych przy budowie autostrady pracowników utworzono kilka prowizorycznych obozowisk, w których robotnicy otrzymywali nocleg i wyżywienie. Wykorzystane do tego celu plany drewnianych baraków, zaadoptowano w czasie II Wojny Światowej do rozbudowy obozów jenieckich funkcjonujących w Mikulczycach. W okresie wojny przy drodze znajdowała się duża bateria przeciwlotnicza, strzegąca przestrzeni powietrznej Mikulczyc. W 1945 roku autostrada została wykorzystana przez wojska sowieckie do ataku na Zabrze. Obecnie patronem górnośląskiej "autostrady hitlera" jest Jan Nowak-Jeziorański, a sama aleja po licznych modernizacjach posiada status drogi krajowej nr 88 klasy GP i mimo upływu lat wciąż stanowi  jedną z głównych arterii komunikacyjnych konurbacji górnośląskiej.

__________________________________________________________

Periodyk Odkrywca
naszahistoria.pl
polska-org.pl
um.zabrze.pl 
liegnitz.pl