Wirtualne muzeum



  _1_ Walizka internowanego w ZSRR
W wyniku rozpoczętej w styczniu 1945 roku ofensywy, na Górny Śląsk wkroczyły oddziały Armii Czerwonej. W poszczególnych miejscowościach utworzono komendantury wojenne. W lutym 1945 roku rozpoczęła się, prowadzona przez jednostki NKWD akcja internowania mieszkańców. Internowanych wykorzystano jako niewolniczą siłę roboczą i w większości deportowano do ZSRR, głównie do kopalń w donieckim zagłębiu węglowym.  

Artefaktów związanych z pobytem Górnoślązaków na zesłaniu w ZSRR jest naprawdę niewiele. Tym cenniejsza jest walizka, z którą powrócił do domu w Mikulczycach internowany Adolf Ciupa, zamieszkały przy ówczesnym Markt Platz 2 (dzisiejsza ul. Strażacka).

deportacja, internowanie, donbas
Zdjęcie oraz przytoczony powyższy tekst pochodzą ze strony Muzeum Miejskiego w Zabrzu





_2_  Łyżka do butów 
Łyżka do butów pochodzi ze sklepu obuwniczego, prowadzonego przez ur. w Katowicach Hansa Riesenfelda. Właścicielem był Leo Pollack urodzony w Zaborzu. Panowie prawdopodobnie byli szwagrami. Obaj figurują w "Słowniku zabrzańskich Żydów" utworzonym przez Muzeum Miejskie.

mikulczyce, sklep obówniczy Eksponat należy do Pani Soni Hoffman. Zdjęcie udostępnione poprzez Facebook. 





_3_  Barometr
Barometr pochodzi z sklepu jubilerskiego pana Kosmowskiego, który w latach '30 mieścił się przy obecnej ulicy Tarnopolskiej 14. Pan Kosmowski pracował w sklepie jeszcze w latach '50.

mikulczyce, klausberg,Eksponat jest własnością użytkownika Facebooka kryjącego się pod nazwą Teresita la Coleta.





_4_  Pieniądz zastępczy / niem. Notgeld
Lata 1914-1924 doprowadziły w ówczesnych Niemczech do zakłóceń w obiegu pieniądza. Władze niemieckie zaczęły gromadzić monety, w celu zwiększenia zapasu kruszców szlachetnych i metali. Podobnie postępowała ludność cywilna, pragnąca zabezpieczyć swój byt w niepewnych czasach.  Z obiegu natychmiastowo zniknął bilon. W takich realiach aby ratować sytuację na rynku - banki, zakłady przemysłowe oraz gminy zdecydowały się na emisję papierowego pieniądza zastępczego. Proceder ten nie ominął Mikulczyc. 

zabrzeBanknot pochodzi z aukcji internetowej.  





_5_  Legitymacja Ochotniczej Służby Sanitarnej 
Legitymacja wystawiona w 1931 r., Mikulczyce - Rudolf Piernikarczyk z Grzybowice. 

ochotnicza służba sanitarna
 Eksponat ze strony www.zabrze-aplus.pl





_6_  Książeczka pracy Conrada Wosnitza (niem. Arbeitbuch)
Książeczka pracy nieletniego Conrada Wosnitzy z Mikulczyc wystawiona w 1914 roku. 

Arbeitsbuch, mikulczyce, książeczka pracy
Eksponat ze strony: www.zabrze-aplus.pl





_7_  Znaczki Opłaty Urzędowej gminy Mikulczyce

Mikultschütz, hindenburg, zabrze
Eksponat ze strony: www.zabrze-aplus.pl





_8_  Talerz dla "młodej pary"
Podarunek z okazji zawarcia związku małżeńskiego. Prezent otrzymali małżonkowie Viktor i Gertruda Ordon z Mikulczyc. Ślub odbył się 25 września 1925 roku. 

Klausberg, Mikultschütz, zabrze
 Eksponat ze strony: www.zabrze-aplus.pl





_9_  Rachunek z 1927 roku
Rachunek z mikulczyckiej firmy handlu hurtowego, sprzedającej towary kolonialne i przetwory zbożowe. Interes prowadził Hermann Foltis. Sklep znajdował się przy dzisiejszej ulicy Poniatowskiego.  

ulica poniatowskiego, sklepŹródło: aukcja internetowa





_10_  Legitymacja ubezpieczeniowa Herberta Witt
Legitymacja wystawiona przez Wydział Zarobków Kopalni Węgla Kamiennego ,,Mikulczyce'' na urodzonego 1927 roku Herberta Witt. 

witt herbert, zabrze
Źródło: aukcja internetowa





_11_  Świadectwo górnika strzałowego (niem. Schießhauerschein)
Świadectwo upoważniające do wykonywanie zawodu górnika strzałowego. Wystawione dnia 25 sierpnia 1927 roku w kopalni  Abwehr na nazwisko Trella.

trella, abwehr, górnik strzałkowy
Źródło: aukcja internetowa





_12_  List z Sądu Rejonowego
Przesyłka z sądu rejonowego nadana 26 sierpnia 1938 roku w Bytomiu. Zaadresowana do Marty Ring zamieszkałej w Mikulczycach przy Schwalbenweg 16 (dzisiejsza ul. Żwirki i Wigury) 

Schwalbenweg, żwirki i wigury, zabrze
Źródło: aukcja internetowa





_13_  Wieszak "Weigel"
Wieszak z domu mody Pana Herberta Weigel mieszczącego się przy ówczesnej Tarnowitzerstrasse (dzisiejsza ulica Tarnopolska).

herbert weigel
 Źródło: Facebook, strona Wieszaki





_14_  Pamiątka Pierwszej Komunii
Komunia odbyła się 30 maja 1933 roku.

mikulczyce, klausberg
Źródło: aukcja internetowa





_15_  Telegram Wollnitzy (Postkarte)
List nadany z Mikulczyc dnia 6 marca 1929 roku. Nadawcą był Viktor Wollnitza zamieszkały przy Schwerinstrasse 18 (dzisiejsza ul. Mickiewicza)

postkarte, mikultschutz
Źródło: aukcja internetowa





_16_  Wieszak "Adler"
Nieruchomości Jonasa Adler mieściły się przy  Am Dorfgraben 17 czyli przy dzisiejszej ulicy Nadrzecznej / Parkowej.

zabrze mikulczyce
Źródło: www.zabrze.aplus.pl





_17_  Wieszak "Kroczek"
Właścicielem sklepu był Heinrich Kroczek. Na wieszaku widnieje dzisiejsza ulica Poniatowskiego (niem. Kronprinzenstrasse).

Heinrich kroczek
 Źródło: www.zabrze.aplus.pl





_18_  Wieszak "Lange"

sklep wieszak
Źródło: www.zabrze.aplus.pl





_19_  Książeczka Pracy (niem. Arbeitsbuch) 
Wystawiona w Mikulczycach na Johanna Kapuścińskiego z Rokitnicy. 

rokitnica, rokittnitz, mertinau
Źródło: aukcja internetowa





_20_  List do Genewy
List został nadany w 1949 roku z Mikulczyc. Zaadresowano do centrali Czerwonego Krzyża w Genewie. Korespondencja dotyczyła prośby o ustalenie losów członka rodziny nadawcy, deportowanego wraz z tysiącami innych mieszkańców  Mikulczyc w głąb ZSRR.

zabrze, hindenburg, Źródło: aukcja internetowa 





_21_  List Plebiscytowy
Nadany  w Mikulczycach dnia 31 marca 1922 roku do Komisji Plebiscytowej w Tarnowskich Górach. 

zabrze, bytom, hindenburg
Źródło: aukcja internetowa 





_22_  Telegram z Frankfurtu
Adresatem był Franz Ostrzodka z Mikulczyc. List nadano 8 marca 1912 z Frankfurtu nad Menem.

frankfurt, mikulczyce
Źródło: aukcja internetowa 






_23_  Legitymacja Ochotniczej Służby Sanitarnej 
Książeczka członkowska Ochotniczej Kolumny Sanitarnej w Mikulczycach -
oddziału Czerwonego Krzyża. Właścicielem był Robert Maśnica. 

czerwony rzyż zabrze mikulczyce
Źródło: www.zabrze.aplus.pl





 _24_  Torba sklepowa
Papierowa torba na produkty mięsne z fabryki Leo Schikory. Sklep znajdował się przy Kronprinzenstrasse 15 (Poniatowskiego) 

hindenburg
Źródło: www.zabrze.aplus.pl





_25_  Książeczka Pracy (niem. Arbeitsbuch)
Wystawiona na Józefa Sczudlika urodzonego w Zabrzu, zamieszkałego w Mikulczycach przy Mittelstrasse 3 (ul. Leszka Białego) - długoletniego pracownika mikulczyckiej kopalni. 

arbeitsbuch, książeczka pracyŹródło: forum.axishistory.com





_26_  Bescheinigungen (Zaświadczenie o kalectwie)
Zaświadczenie wystawione na Johanna Podkowig, umożliwiające pobieranie pieniędzy z kasy chorych.  Zawiera ciekawe pieczątki z Mikulczyc. 

johann podkowig
Źródło: Giełda Staroci na Arenie Zabrze





 _27_  List do Szwajcarii
List nadany w 1931 r. z Mikulczyc do Szwajcarii. Nadawcą był przedsiębiorca Heinrich Kroczek, którego sklep znajdował się przy dzisiejszej ul. Poniatowskiego.

hindenburg Źródło: aukcja internetowa





_28_  Bilety kolejowe
Bilety wydane w 1943 r., zezwalające na przejazdu z Mikulczyc do innych miejscowości.

zabrze
Źródło: aukcja internetowa





 _29_ Świadectwo szkolne 
Świadectwo szkolne ur. 1929 r. w Mikulczycach Edeltraudy Ruppert - wystawione w 1944 r.

volksschule
 Źródło: aukcja internetowa





_30_ Pamiątka Pierwszej Komunii
Pamiątka Marthy Wolnitza z I komunii św. przyjętej 25 kwietnia 1909 r.
 
Marta WolnicaŹródło: aukcja internetowa





_31_ Postkarte 
Nadawcą kartki był zamieszkały przy dzisiejszej ul. Wawrzyńca  - Jakob Rohm. Kartka została nadana w maju 1941 r., a adresatem był bytomski prawnik dr Skowronek. 

dr Skowronek, Bytom
Źródło: aukcja internetowa





_32_  Łyżka do butów
Łyżka do butów ze sklepu obuwniczego Tischler. Nazwa prawdopodobnie nawiązuje do nazwiska potencjalnego właściciela - Salo Tischlera, ur. w Lipinach Żyda, który prowadził interesy m.in w Mikulczycach i Zabrzu. 

schuhhaus zabrze
Eksponat należy do Pani Brigitte Kaczmarek. Zdjęcie udostępnione poprzez Facebook.




  
_33_ Militarpas grenadiera
Książeczka wojskowa żołnierza ur. w 1889 r. w Czekanowie. Na jednej z 32 stron dokumentu widnieje ciekawa pieczątka oraz wpis urzędnika z Mikulczyc - niejakiego Johanna Miske.   

amts vorstanu, Schakanau, czekanów
Źródło: aukcja internetowa





_34_  Łyżka do butów
Łyżka do butów ze sklepu obuwniczego, którego właścicielem był Johann Lischka. W 1912 roku Johann prowadził warsztat szewski, jednakże z czasem otworzył przy ówczesnej Tarnowitzerstrasse 9 (dzisiejsza Tarnopolska) sklep obuwniczy.

Tarnowitzerstrasse, schuhhaus, zabrze
Źródło: aukcja internetowa





_35_ Obraz 
Oryginalna praca Bogusława Heczko. Obraz przedstawia wybudowany w XVI wieku drewniany kościół św. Wawrzyńca, przeniesiony w początkach XX w. do Bytomia. Obraz namalowany na tekturze farbami olejnymi, w drewnianej ramie.

Źródło: aukcja internetowa





_36_ Pieniądz zastępczy  
Pieniądz zastępczy gminy Mikulczyce o nominale 50 feningów. Obowiązujący a latach 1918-1919.
 
zabrze
Źródło: aukcja internetowa





_37_ Pieniądz zastępczy, niem. Notgeld
Pieniądz zastępczy o nominale 50 feningów obowiązujący w latach 1916-1917.

zabrze
Źródło: aukcja internetowa





 _38_  Bilet kolejowy 
Bilet kolejowy na podróż z Mikulczyc do Toszka. Skanowany w marcu 1937 r.

mikulczyce, toszek
Źródło: aukcja internetowa




_39_  Bilet kolejowy 
Bilet kolejowy 3 klasy z dnia 17 lipca 1944 roku. 

opole
Źródło: aukcja internetowa





_40_  Korespondencja prawnicza 
Mikulczycki prawnik dr Tischbierek od grudnia 1940 r. do czerwca 1941 r. prowadził korespondencję z bytomskim prawnikiem dr Skowronkiem. Korespondencja dotyczyła sprawy pomiędzy handlarzem Hermanem Foltis (patrz eksponat nr 9) i kupcem Theofilem Grziwok. Na korespondencję składa się blisko 10 telegramów - na jednym z nich (lewy górny róg) widnieje ciekawa pieczątka kancelarii dr Tischbierek'a, która mieściła się przy dzisiejszej ul. Tarnopolskiej. 

kancelaria prawna, notariusz, prawnik,
 Źródło: aukcja internetowa





_41_  Korespondencja
List wysłany w 1942 r. z Mikulczyc do Bielszowic. 

Źródło: aukcja internetowa





_42_  List
List nadany 17 lutego 1944 r. przez mikulczycki magistrat. 

Źródło: aukcja internetowa





_43_  Fotografie
Dwie fotografie wykonane w atelier, którego właścicielem był August Jaschek. Zakład mieścił się przy Tarnowitzerstrasse 4 (Tarnopolska). August Jaschka był również wydawcą kilku pocztówek przedstawiających Mikulczyce. 

atelier, zabrze, hindenburg
Źródło: aukcja internetowa





_44_  Ulotka
Reklama mikulczyckiego sklepu Heinricha Waclawskiego.

zabrze
   Źródło: aukcja internetowa





_45_Notgeld 
Pieniądz wyemitowany 1 grudnia 1917 r., ważny do 1 marca 1918 r.

Źródło: aukcja internetowa





_46_ Zdjęcie
Fotografia wykonana w atelier, którego właścicielem była Berta Jaschek. Zakład mieścił się przy Tarnowitzerstrasse 4 (Tarnopolska), jego wcześniejszym właścicielem był August Jaschek. Pani Berta prowadziła zakład od końca lat 30 do 1949 roku. 

Źródło: aukcja internetowa





_47_ Postkarte
Adresatem był Franz Ostrzodka z Mikulczyc. Kartke nadano 4 grudnia 1908 r. w Zabrzu.

zabrze, hindenbyrg,
 Źródło: aukcja internetowa





_48_ Dokumenty
Wystawione 1939 r. dokumenty dotyczące urodzenia oraz małżeństwa Alfreda Walczucha. Na dokumentach widać znaczki opłaty urzędowej gminy Mikulczyce (patrz eksponat nr 7).

paul, paweł, anna, katarzyna,
 Źródło: aukcja internetowa





_48_ Telegram
Telegram wysłany przez starszego komornika sądowego Biakowskiego z Bytomia do Pauli Frenzel, zamieszkałej w Mikulczycach przy Laurentiusstrasse 5 (ul. Wawrzyńca). W korespondencji występuje również nazwisko Mandrella.

zabrze
Źródło: aukcja internetowa





 _48_ Dropcatcher 
Tak zwany z angielskiego drop catcher, czyli materiałowa, chłonna podstawka pod szklankę bądź kufel. Na podstawce widnieje reklama sklepu Pana Waclawskiego, który znajdował się przy Tarnowitzerstrasse 84 (Tarnopolska).

zabrze
Źródło: aukcja internetowa





_49_ Makatka
Papierowy szablon do wyszycia ozdobnej makatki. Na papierze znajduje się reklama sklepu z butami i galanterią skórzaną Pana Wischnitzera. 

zabrze, hindenbyrg
 Źródło: aukcja internetowa





_50_