Etymologia nazwy Mikulczyce wywodzi się z języka polskiego bądź czeskiego. Nazwa pochodzi od występujących w tych językach słowiańskich wersji greckiego imienia Nikólaos (czeski Mikuláš, polski Mikołaj). Warto przyjrzeć się bliżej ewolucji miejscowej nazwy począwszy od 1306 roku.
Pierwsza wzmianka o Mikulczycach pochodzi z dyplomu księcia Kozielskiego Władysława z 1 września 1306 roku. W dokumencie zostaje wymieniony Dobeslaw de Naculchsicz (Dobiwsław z Mikulczyc). Dokument dowodzi, że w tamtych latach istniała już nasza miejscowość, co potwierdza tutejsze stanowisko archeologiczne. Rycerz Dobiesław występuje również w innych dokumentach z tamtego okresu. W dyplomie księcia bytomskiego Siemiowita z 12 marca 1311 roku pojawia się jako Dobeslao de Miculczicz. W podobnym dyplomie z 8 lipca 1312 widnieje Dobeslaw de Niculcitcz, natomiast w dyplomie Siemowita z 27 maja 1316 jest już mowa o Jaśku z Mikulczyc (Aisco de Mitulczyc). W roku 1326 w sprawozdaniu z poboru świętopietrza (daniny na rzecz Stolicy Apostolskiej) pojawia się pleban Mikołaj z Mikulczyc (Niculticz). W dyplomie biskupa krakowskiego z 1332 znajdujemy nazwę Mikulczice ... et cetera, et cetera.
 |
| Mikultschitz / 1736 |
Aby post nie był zbyt ciężki w obiorze, pozwolę sobie pominąć dalsze dokumenty, w których pojawia się nazwa miejscowości. Skupie się jedynie na samej ewolucji nazwy oraz latach występowania.
1306 - Naculchsicz / 1311 - Miculcicz / 1312 - Niculcitcz / 1316 - Mitulczyc / 1326 - Niculticz / 1332 - Mikulczice / 1334 - Niculcicz / 1335 - Niculicz / 1336 - Niculcicz / 1338 - Mitulczyc / 1369 - Milculczicz / 1371 - Mikulczycz / 1532 - Mikultzitze / 1617 - Mikulczic / 1720 - Mikulczyce / 1736 - Mikultschitz / 1739 - Mikulcice / 1783 - Mikultschüz / 1791 - Miculcice / 1797 - Mikultschitz / 1799 - Mikultschütz / 1809 - Mikultschütz / 1830 - Mikultschütz oraz Mikulszyce / 1865 - Mikultschütz / 1901 - Mikultschütz / 1935 - Klausberg / 1936 - Klausberg O/S / 1945 - Mikulczyce / 1951 - Zabrze Mikulczyce
Jak widać do 1935 roku pisownia wiązała się z prostą transkrypcją fonetyczno-ortograficzną, która uwzględniała jedynie różnice pomiędzy językiem polskim, a językiem sporządzanego dokumentu.
Największa zmiana przypadła na lata 1935-1945. Nazistowska administracja, aby zatrzeć słowiańskie pochodzenie nazwy, zmieniła ją na całkowicie niemiecką - Klausberg - od imienia Klaus; pol. Mikołaj. W wyniku zakończenia II Wojny Światowej, po przejęciu miejscowości przez polską administrację, powrócono do słowiańskiej nazwy.
___________________________________________
Zdawnych dziejów Mikulczyc, Rudolf Kostorz
